Σήμερον κρεμάται επί ξύλου

 

Σήμερον κρεμάται επί ξύλου,
ο εν ύδασι την γην κρεμάσας.
Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται,
ο των αγγέλων βασιλεύς.
Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται,
ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις.
Ράπισμα κατεδέξατο,
ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ.
Ήλοις προσηλώθη, ο νυμφίος της Εκκλησίας.
Λόγχη εκεντήθη, ο υιός της Παρθένου.
Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ.
Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν

Τη αγία και μεγάλη Πέμπτη…..εορτάζομεν τον ιερόν Νιπτήρα, τον μυστικόν Δείπνον, την υπερφυά προσευχήν και την προδοσίαν του Ιούδα

Ο ιερός Νιπτήρας προετοιμάζει τους μαθητές και τους πιστούς για την αγιαστική ιερουργία του Σταυρού. Εμφανίζει τον απεσταλμένο του Θεού Ιησού Χριστό να επιτελεί έργο διακονίας. Τον Δεσπότη ως διάκονο και δούλο. «Ταπεινούμενον δ’ υπερβολήν ευσπλαχνίας ημίν υπολιμπάνων  υπογραμμόν, ίνα επακολουθήσωμεν τοις ίχνεσιν αυτού». Η ταπείνωση και η ευσπλαχνία κάνει την καρδιά μας να κτυπά σε ρυθμούς αυτοθυσίας και φιλαδελφίας.

Αυτή τη διακονία της αγάπης την πραγματώνει ο επίσκοπος και ο πνευματικός, όταν τελεί το μυστήριο της ι. εξομολογήσεως. Γι’ αυτό φορεί το επιγονάτιο, το  οποίο συμβολίζει το λέντιο του Κυρίου. Εφόσον έχει την εξουσία να επικαλείται τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Χριστού για να απονίψει τα πταίσματα των πνευματικών παιδιών. Όλοι οι χαριτωμένοι  σύγχρονοι και νεώτεροι γεροντάδες αποδείχθηκαν αληθινοί μαθητές του ιερού Νιπτήρα και συμπάσχουν μαζί με τον Χριστό για τη σωτηρία των ψυχών τους που εμπιστεύθηκαν την πνευματική τους καθοδήγηση.

Εάν δεν αποδεχθούμε την προσφορά της διακονίας που ιερουργεί «ο  πράος και ταπεινός τη καρδία» Κύριος δια των ιερουργών Του, τότε δεν έχουμε θέση στον μυστικό Δείπνο, στο  μυστήριο της ζωής.

Η Θ. Ευχαριστία ονομάζεται μυστικός Δείπνος επειδή η παράδοση  του στην Εκκλησία στους πρώτους μαθητές γίνεται κατά τη διάρκεια του τελευταίου δείπνου. Εκτός από την ιστορική αυτή αιτιολογία υπάρχει μια άλλη συμβολική και  μυσταγωγική  εξήγηση. Καθώς συμμετέχουμε στην ευχαριστιακή τράπεζα δεχόμαστε τον αρραβώνα της μελλούσης ζωής. Δηλ. το ιερό μυστήριο μας παραπέμπει και προετοιμάζει για μακαριστούς  συνδαιτυμόνες. Για τη λαμπρή φανέρωση της βασιλείας Του. Ζωή, αγιασμός, θεϊκή κοινωνία.

Πώς όμως μπορεί αυτή η αγιασμένη  και θεία ζωή να είναι διηνεκής; Όταν ο βίος μας αποτελεί ένα αδιάπτωτο αγαπητικό, λυτρωτικό και εκκλησιαστικό γεγονός σχέσεως με τον Ιησού Χριστό. Ο Μέγας Βασίλειος λέγει: «καιρός προσευχής έστω άπας ο βίος αυτού», διδάσκει ο Χριστός με τους ύμνους της μεγάλης Πέμπτης, «και υμνήσαντες εξήλθον εις το όρος των ελαιών»,  και με την λεγόμενη αρχιερατική Προσευχή Του.

Όμως στην αντίθετη κατεύθυνση αγωνίζεται και κάποιος άλλος για να καταβάλλει το τίμημα της προδοσίας. Ο Ιούδας έμεινε ασυγκίνητος από την άκρα ταπείνωση του ιερού Νιπτήρα και από τη μυσταγωγία του θ. Δείπνου. Διότι όποιος πουληθεί στο διάβολο γίνεται κτηνώδης και ασυγκίνητος και μπορεί να εκποιεί ακόμη και την ιερότερη σχέση με το χρήμα.

Ο Ιούδας, το μεγαλύτερο στίγμα της ανθρώπινης ιστορίας, δεν αποτελεί μοναδική εξαίρεση. Υπάρχουν στους αιώνες πολλοί  προδότες, αρνησίθρησκοι, αιρετικοί και σχηματικοί. Πάντοτε εμφανίζονται Ιούδες που προδίδουν τον Χριστό στο πρόσωπο των ελαχίστων αδελφών τους, όσοι ατιμάζουν και εκμεταλλεύονται τα πρόσωπα ως πράγματα και ταπεινώνουν τους ιερότερους δεσμούς.

Στη χορεία αυτή ανήκουμε κι εμείς, έστω κι αν αναθεματίζουμε, σαν τον Πέτρο, με την φιλαργυρία, τη φιληδονία, το φθόνο, τη διαβολή κ. α. Δίνουμε ακόμη προδοτικό φίλημα στον Κύριο, όταν προσερχόμαστε στη θ. Κοινωνία έχοντας τη συμπεριφορά του Ιούδα. Διότι όταν ξεπουλάμε τα δώρα της θ. χάριτος και εμπαίζουμε τον Θεό και περιφρονούμε την αγάπη του Κυρίου, τότε επιτρέπουμε στους εχθρούς του Χριστού να εισβάλλουν  και να εμπαίξουν την κοινωνία μας μ’ Αυτόν. Γινόμαστε προδότες της αγάπης Του.

Στους ιερούς Ναούς μας απόψε εσοδεύουμε την εικόνα του μυστικού Δείπνου που παρακάθισαν οι μαθητές, αλλά και ο σκοτεινός Ιούδας. Εμείς τι από τα δύο δεχόμαστε και πραγματώνουμε;

Καιρός γρηγορών και καιρός νήφειν…Ο Χριστός βρίσκεται στη θύρα της ψυχής μας. Χειραγωγημένοι από την μυσταγωγία της μεγάλης Πέμπτης ας ανοίξουμε την καρδιά μας, για να μην εκπέσουμε από την αγάπη του Νυμφίου Χριστού.

π. Γ.

Πηγή: http://agiabarbarapatras.blogspot.gr/

Το τροπάριο της Κασσιανής

Ας έρθουμε τώρα στο γνωστότερο ποιητικό αριστούργημα της Κασσιανής, που ψάλλεται τη Μεγάλη Τρίτη το βράδυ και ανήκει στον όρθρο της Μεγάλης Τετάρτης, το «Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις». Αυτό το τροπάριο ψάλλεται στον πλάγιο δ’ ήχο, και είναι ποιητική, λυρική καθαρά επεξεργασία μιας Ευαγγελικής σκηνής, πολύ δραματικής: είναι η σκηνή, που ήρθε μια πόρνη κλαίουσα στο Χριστό, όταν Εκείνος βρισκόταν στο σπίτι του Φαρισαίου Σίμωνα, και άρχισε να περιχύνει με πολύτιμο μύρο και με καυτερά δάκρυα τα πόδια του, και ύστερα να σκουπίζει με τα ξέπλεκα μαλλιά της, που ως τότε ήταν δίχτυα, για να ψαρεύει τους νέους στην αμαρτία. Πρέπει να μην  έχει κανείς τη παραμικρή ιδέα και γνώση από Λογοτεχνία γενικά, και από ποίηση ειδικότερα, για να αποδώσει τα αμαρτήματα του προσώπου του ποιήματος στην ποιήτρια, και να ταυτίσει έτσι τη πόρνη του Ευαγγελίου, με την οσία μοναχή Κασσιανή, που έγραψε το περίφημο αυτό ποίημα. Το ότι είναι καμωμένο για τη πόρνη του Ευαγγελίου το ποίημα, φαίνεται α) από εσωτερικές μαρτυρίες («οδυρομένη μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει»-«οίμοι λέγουσα» κ.λπ.), και β) από τις εξωτερικές μαρτυρίες, που μας τις δίνει η Παράδοση της Εκκλησίας, η οποία έχει βάλει το τροπάριο αυτό, να ψάλεται σ’ εκείνη την ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδος, όπου γίνεται λόγος για τη μετάνοια και τη δημόσια εξομολόγηση «της αλειψάσης τον Κύριον μύρω πόρνης γυναικός».

Τελειώνοντας, ίσως δεν είναι άσκοπο να δώσουμε και μια πρόχειρη μετάφραση του τροπαρίου, αν και, όταν αποδοθεί καλά στη βυζαντινή μουσική, δεν έχει ανάγκη από καμιά γλωσσική ερμηνεία -για το φιλακόλουθο βέβαια χριστιανό της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Λέγει, λοιπόν, το τροπάριο αυτό της Κασσιανής τα ακόλουθα:

Κύριε, η γυναίκα που ξεστράτισε απ’ το δρόμο σου κ’ έπεσε σε πολλές αμαρτίες, μόλις κατάλαβε πως βρίσκεται κοντά της η πραγματική αγάπη, ο Κύριος των πάντων, ο Θεός, τα πούλησε όλα για ν’ αγοράσει πολύτιμα μύρα, και σαν άλλη μυροφόρα, έρχεται με στεναγμούς και δάκρυα, και σου φέρνει λίγο πριν απ’ τον ενταφιασμό σου, τα μύρα της αγάπης της. Αλλοίμονό μου, στενάζει η αμαρτωλή, που έχω μέσα μου νύχτα ολοσκότεινη και το μόνο που αναδεύει μέσα στο πηχτό σκοτάδι μου, είναι ο οίστρος της ακολασίας και ο έρωτας της αμαρτίας ο παντοτινός, που κάνουν τη ζωή μου σαν μια ζοφερή νύχτα, δίχως φεγγάρι. Αλλά εσύ, Κύριε μου, δέξου τα δάκρυα που τρέχουν σα βρύσες απ’ τα μάτια μου, Εσύ, που κάνεις το θαλασσινό νερό να γίνεται σύννεφο, και ύστερα πάλι απαλά στη γη να πέφτει. Σκύψε και άκουσε τους βαρυοστεναγμούς της πονεμένης μου καρδιάς, Εσύ που χαμήλωσες τους ουρανούς, με την ανέκφραστη Σου ενανθρώπηση. Άφησέ με να καταφιλήσω και να λούσω με τα δάκρυα μου τα άχραντα πόδια Σου, κ’ ύστερα να τα σφουγγίσω με τα μαλλιά της κεφαλής μου· να καταφιλήσω αυτά τα πόδια, που όταν, ένα δειλινό, η Εύα άκουσε τα βήματα τους στο Παράδεισο, έτρεξε να κρυφτεί από το φόβο της. Είμαι πολύ αμαρτωλή, Κύριε. Μα, όπως δεν μπορεί κανένας να μετρήσει τα πλήθη των αμαρτιών, που ως τώρα εγώ διέπραξα, έτσι δεν μπορεί κανένας να μετρήσει και τις αβύσσους της δικαιοκρισίας και της αγάπης Σου, με τις οποίες σώζεις τις ψυχές μας, Σωτήρα μου και Θεέ μου. Μην παραβλέψεις και περιφρονήσεις τώρα πια τη δούλη σου, που μετανόησε και σε παρακαλεί να τη σπλαχνιστείς, εσύ που είσαι η αμέτρητη και η άπειρη ευσπλαχνία.

Ο «έρως της αμαρτίας», που τυφλώνει τους σοφούς και κουρελιάζει τους δυνατούς, μας έχει και σήμερα καβαλικέψει όλους και μας κρατάει από τα πάθη και τις αδυναμίες μας, σα να πιάνεται απ’ τη χαίτη ενός αλόγου, που ο οίστρος της ακολασίας το σπρώχνει να γκρεμιστεί στην άβυσσο της απώλειας. Μακάρι να μπορούσαμε ν’ αποτινάξουμε όλοι, αυτές τις μέρες, τον οίστρο της ακολασίας και τον έρωτα της αμαρτίας, που μας κυβερνά, να πάρουμε να κάψουμε όλες τις αγάπες τις αμαρτωλές, και με τα μύρα των δακρύων μας να αλείψουμε τ’ άχραντα πόδια του Χριστού, που πορεύεται το δρόμο του μαρτυρίου, για χάρη μας.

Π.Β. ΠΑΣΧΟΥ

 

 

 

Κυριακή Βαΐων… η χαρά εν Κυρίω και η χαρά του κόσμου

Οι άνθρωποι των Ιεροσολύμων έχοντας ακούσει για τα θαυμαστά που επιτέλεσε ο Ιησούς ο Ναζωραίος προστρέχουν να τον προϋπαντήσουν, να τον δουν, να τον αγγίξουν…χαίρονται που ο αναμενόμενος Μεσσίας επιτέλους εμφανίστηκε. Όμως γρήγορα θα απογοητευτούν. Ο αναμενόμενος Μεσσίας αντί να κηρύξει την επανάσταση εναντίον των Ρωμαίων, αυτός μιλά για αγάπη, για συγχωρετικότητα. Οι άνθρωποι χαίρονται γιατί πιστεύουν ότι ο Χριστός ήρθε επιτέλους να τους αποκαταστήσει επίγεια. Περιμένουν το πανηγύρι των θαυμάτων να μην τελειώσει ποτέ, περιμένουν επίγεια δικαιοσύνη και τιμωρία των απίστων. Όμως ο Χριστός δεν κάνει τίποτα από αυτά, με αποτέλεσμα αυτή η χαρά ο ενθουσιασμός που υπήρχε την ώρα της εισόδου του Ιησού στα Ιεροσόλυμα να μετατραπεί σε θυμό, σε μίσος, σε κακία. Το «Ευλογημένος ο ερχόμενος», σε «Άρον, άρον σταύρωσον Αυτόν…». Τα βάγια σε λίγες ημέρες θα μετατραπούν σε πέτρες, σε εμπτυσμούς και η επιφανειακή χαρά των ανθρώπων θα μετατραπεί σε οργή προς το πράο και ανεξίκακο πρόσωπο του Χριστού.

Να λοιπόν πια χαρά δεν πρέπει να έχουμε. Να πως δεν πρέπει και εμείς να υποδεχτούμε τον Χριστό.

Πολλές φορές κάνουμε και εμείς ότι έκαναν και εκείνοι οι δύστυχοι Εβραίοι.

Τον υποδεχόμαστε με πολλές τιμές. Με λουλούδια, με κεριά, με τελετές, με καινούργια ρούχα, με εορταστική ατμόσφαιρα και με εκδηλώσεις ενθουσιασμού, αλλά όπως και εκείνοι τότε, έτσι και εμείς τώρα δεν προχωρούμε πέρα από το πανηγύρι. Παραμένουμε μόνιμα στην Κυριακή των Βαΐων.

Περιοριζόμαστε στις εξωτερικές εκδηλώσεις. Δεν προχωρούμε πέρα απ’ αυτές κι έτσι, αν και τον είδαμε το Χριστό για μια στιγμή φευγαλέα, τον χάνουμε, γιατί Αυτός δεν παραμένει στην Κυριακή των Βαΐων όπως εμείς. Αυτός δεν περιορίζεται στο πανηγύρι. Δεν μένει σε μία επιφανειακή χαρά, σε μία συναισθηματική έκρηξη, αλλά πηγαίνει πιο βαθιά. Δεν αναζητά τιμές και καλά λόγια γιατί γνωρίζει ότι τίποτα από αυτά δεν είναι αληθινό. Ο Ιησούς πάνω στο γαϊδουράκι σήμερα καθώς εισέρχεται στην πόλη της Ιερουσαλήμ, βλέπει συγχρόνως και την έξοδό του.

Τι τόλμη, τι θάρρος αδελφοί μου, τη μεγαλοψυχία, να ξέρεις ότι αυτοί που τώρα σε τιμούν σε λίγες ημέρες θα σε σταυρώνουν. Μπαίνει σήμερα στα Ιεροσόλυμα και όλοι χαίρονται και ούτε σε μία εβδομάδα θα βγαίνει από την πόλη ακούγοντας κατάρες και θρήνους έχοντας στην πλάτη του τον σταυρό… βαδίζοντας προς τον Γολγοθά, τον θάνατο.

Πόσο εύκολα αλλάζουμε εμείς οι άνθρωποι;

Πόσο ευάλωτοι είμαστε;

Την μία μπορεί να τιμούμε κάποιον και αμέσως μετά να τον κακολογούμε.

Την μία να παίρνουμε απόφαση για κάτι και μετά από λίγο να την αθετούμε.

Αλλάζουμε συνέχεια, επηρεαζόμαστε από πολλά και εύκολα.

Και το σημερινό γεγονός που εορτάζουμε σε συνδυασμό με το τέλος της ιστορίας του Ιησού μας δείχνει του λόγου το αληθές…

Πηγή: http://imverias.blogspot.gr/

Ο Λάζαρος κι η Αγαπημένη του

ΜΑΡΙΑ: Τώρα είμαστε εδώ, σ’ αυτόν τον κήπο, μι’ απόσταση ανάσας από την Ιερουσαλήμ. Είμαστε εδώ. Και ξέρεις καλά, αδερφέ μου, πως ο Κύριός μας θα ήθελε να είσαι μαζί μας μ’ αυτό το ξύπνημα, να ονειρεύεσαι τη ζωή και την αγάπη. Και να σ’ έχει έναν φλογερό οπαδό, μια ζωντανή μαρτυρία της δόξας Του.

ΛΑΖΑΡΟΣ: Δεν υπάρχει όνειρο εδώ και δεν υπάρχει ξύπνημα. Εσύ κι εγώ κι αυτός ο κήπος δεν είναι παρά μονάχα φαντασίωση, σκιά του πραγματικού. Το ξύπνημα είναι κει που ήμουνα με την αγαπημένη μου και με την πραγματικότητα.(…)

ΛΑΖΑΡΟΣ: Ήμουνα ένα ποτάμι κι αναζητούσα τη θάλασσα εκεί που μένει η αγαπημένη μου, κι όταν έφτασα στη θάλασσα, οδηγήθηκα στους λόφους για να τρέχω πάλι ανάμεσα στα βράχια. Ήμουνα ένα τραγούδι φυλακισμένο μες στη σιωπή επιθυμώντας την καρδιά της αγαπημένης μου κι όταν οι άνεμοι τ’ ουρανού με λευτέρωσαν και με προφέρανε μες σε κείνο το πράσινο δάσος, ξανααιχμαλωτίστηκα από μια φωνή και γύρισα πάλι στη σιωπή. Ήμουνα μια ρίζα μες στη σκοτεινή γη και έγινα ένα λουλούδι και μετά ένα άρωμα μες στο άπειρο που ανέβαινε να τυλίξει την αγαπημένη μου και μ’ έπιασε και μ’ έκοψε ένα χέρι κι έγινα μια ρίζα πάλι, μια ρίζα μες στη σκοτεινή γη.

ΜΑΡΙΑ:  Α, παράξενο, πολύ παράξενο! Κι όμως, αδερφέ μου, είναι καλό να είσαι ένα ποτάμι που τρέχει κι είναι καλό να είσαι μια ρίζα μες στη σκοτεινή γη. Ο Κύριος τα ήξερε όλα αυτά και σε κάλεσε πίσω κοντά μας για να μπορέσουμε να μάθουμε πως δεν υπάρχει κανένα πέπλο ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο. Δεν καταλαβαίνεις πως είσαι ζωντανή μαρτυρία για την αθανασία; Δεν μπορείς να το νιώσεις πως μια λέξη που ειπώθηκε μ’ αγάπη, φέρνει να σμίξουνε στοιχεία σκορπισμένα από κάποια ψευδαίσθηση που τη λεν θάνατο; Πίστεψε και έχε την πίστη, γιατί μονάχα στην πίστη, που είναι βαθύτερή μας γνώση, μπορείς να βρεις παρηγοριά.

ΛΑΖΑΡΟΣ: Ήμασταν, η αγαπημένη μου κι εγώ, μες στο άπειρο και ήμασταν άπειρο. Ήμασταν μες στο φως κι ήμασταν φως. Και περιπλανιόμασταν σαν αρχαίο πνεύμα που κινιόταν πάνω στην όψη των νερών. Κι ήταν για πάντα η πρώτη μέρα. Ήμασταν η ίδια η αγάπη που ζει μες στην καρδιά της διάφανης σιωπής. Τότε, μια φωνή σαν κεραυνός, μια φωνή σαν αμέτρητες λόγχες να τρυπούσαν τον αιθέρα, κραύγασε λέγοντας : «Λάζαρε, έλα έξω!». Κι η φωνή αντήχησε και ξαναντήχησε μες στ’ άπειρο κι εγώ, σαν από παλίρροια πλημμύρας, έγινα άμπωτη. Ένα σπίτι διαλυμένο, ένα ρούχο σχισμένο, μια νιότη αξόδευτη, ένας πύργος που σωριάστηκε κι απ’ τις σπασμένες πέτρες του φτιάχτηκε ένα ορόσημο. Μια φωνή κραύγασε : «Λάζαρε, έλα έξω!». Και κατέβηκα από την έπαυλη τ’ ουρανού σε έναν τάφο μες σε τάφο, σ’ αυτό το σώμα μες σε μια σπηλιά κλεισμένο.

ΛΑΖΑΡΟΣ: Είναι τόσο διαφορετικά όλα κει πέρα στην κοιλάδα! Εκεί δεν υπάρχει βάρος και δεν υπάρχει μέτρο. Εκεί είσαι με την αγαπημένη σου.

(Σιωπή). Ω, αγαπημένη μου! Αγαπημένο μου άρωμα, μέσα στ’ άπειρο! Φτερά που ήσασταν απλωμένα για μένα! (…)

ΛΑΖΑΡΟΣ: Να περιμένει κανείς, να περιμένει κάθε εποχή να ξεπερνάει μιαν άλλη. Κι ύστερα, να περιμένει την εποχή να ξεπεραστεί από μιαν άλλη. Να βλέπεις όλα τα πράγματα να τελειώνουν πριν έρθει το δικό σου τέλος – το τέλος σου που είναι η αρχή σου. Να ακούς όλες τις φωνές και να ξέρεις ότι διαλύονται σε σιωπή, όλες εκτός από τη φωνή της καρδιάς σου που θα κράζει ακόμα και στον ύπνο.

ΤΡΕΛΛΟΣ: Άσπρο πουλί που πέταξες για το νοτιά, εκεί που ο ήλιος αγαπάει τα πάντα, τι σε κράτησε στον αέρα και ποιος πίσω σ’ έφερε; Ο φίλος σου ήταν, ο Ιησούς της Ναζαρέτ! Σ’ έφερε πίσω, από οίκτο για τα άφτερα που δεν μπορούν να προχωρήσουνε πέρα. Ω, άσπρο πουλί, κάνει κρύο εδώ και παγώνεις κι ο βοριάς γελάει στα πούπουλά σου.

ΛΑΖΑΡΟΣ: Θέλετε να ‘στε μες σε σπίτι και κάτω από μια στέγη. Θέλετε να ‘στε μες σε τέσσερις τοίχους, με πόρτα και παραθύρι. Θέλετε να ‘στε εδώ και μένετε χωρίς όραμα. Ο νους σας είναι εδώ κι εμένα το πνεύμα μου είν’ εκεί. Όλος ο εαυτός σας είναι στη γη. Όλος ο εαυτός μου είναι στ’ άπειρο. Σέρνεστε μες στα σπίτια κι εγώ πέταξα πέρα, πάνω απ’ τη βουνοκορφή. Είστε όλοι σκλάβοι ο ένας στον άλλο και δε λατρεύετε άλλους από τους εαυτούς σας. Κοιμάστε και δεν ονειρεύεστε. Ξυπνάτε, μα δε βαδίζετε ανάμεσα σε λόφους. Και χθες είχα βαρεθεί εσάς και τις ζωές σας και γύρευα τον άλλο κόσμο που εσείς τον λέτε θάνατο, κι αν είχα πεθάνει, ήταν γιατί το ποθούσα. Τώρα, στέκομαι εδώ ετούτη τη στιγμή επαναστατώντας ενάντια σ’ αυτό που λέτε ζωή.

ΜΑΡΘΑ: (με αυστηρό τόνο). Λες τη θλίψη μας οίκτο που έχουμε για τον εαυτό μας. Αλλά κι ο θρήνος σου τι είναι άλλο από οίκτο για τον εαυτό σου; Ησύχασε, και τη ζωή δέξου την που σού ‘δωσε ο Κύριος.

ΛΑΖΑΡΟΣ: Δε μου έδωσε εμένα ζωή, σε σας έδωσε τη ζωή μου. Στέρησε τη ζωή μου απ’ την αγαπημένη μου και την έδωσε σ’ εσάς. Ένα θαύμα για να ανοίξει τα μάτια σας και τ’ αυτιά σας. Με θυσίασε, όπως ακριβώς θυσίασε και τον Εαυτό Του. (Μιλώντας προς τον ουρανό). Πατέρα, συγχώρα τους. Δεν ξέρουνε τι κάνουν.

ΜΑΡΙΑ: (με δέος). Κι Εκείνος είπε ακριβώς τα ίδια λόγια όταν βρισκόταν πάνω στο σταυρό.

ΛΑΖΑΡΟΣ: Ναι, είπε αυτά τα λόγια για μένα όπως και γι’ Αυτόν, όπως και για όλους τους άγνωστους, που κατάλαβαν αλλά δεν τους κατάλαβαν. Δεν είπε αυτά τα λόγια όταν τα δάκρυά σας τον παρακάλεσαν για τη ζωή μου; Ήταν η δική σας επιθυμία κι όχι η θέλησή Του που έκανε το πνεύμα Του να σταθεί στη σφραγισμένη πόρτα και να πείσει την αιωνιότητα να με παραδώσει σε σας. Ήταν εκείνη η πανάρχαια λαχτάρα για ένα γιο κι έναν αδελφό, αυτό που μ’ έφερε πίσω.

Από το θεατρικό έργο «Ο Λάζαρος και η Αγαπημένη του»

Πηγή: http://sophia-siglitiki.blogspot.gr/

Ο φίλος του Χριστού

Βηθανία, ἑβραϊκὴ λέξη ποὺ σημαίνει «οἶκος φοινίκων». Ἔμεινε γνωστὴ στὴν ἱστορία ὡς πατρίδα τοῦ φίλου τοῦ Χριστοῦ, Λαζάρου. Μικρὴ καὶ ἀσήμαντη κώμη στὸ χῶρο τῆς Παλαιστίνης ἀλλὰ σημαντικὴ στὴν ἱστορία τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ἦταν ἀπὸ τοὺς τόπους ποὺ ἀγαποῦσε ἰδιαίτερα καὶ διέτριβε πολὺ συχνὰ ὁ Ἰησούς. Καὶ αὐτό, ὀφειλόταν στὸν ἰδιαίτερο δεσμὸ ἀγάπης καὶ φιλίας ποὺ συνέδεε τὸν Θεάνθρωπο μὲ τὴν οἰκογένεια τοῦ Λαζάρου καὶ μὲ τὸ λεπρὸ ποὺ κάποιοι θεωροῦσαν ὡς πατέρα τοῦ Ἁγίου.

Γνωστὸ τυγχάνει τὸ ἐπεισόδιο τῆς φιλοξενίας τοῦ Κυρίου στὴν οἰκία τῆς Μάρθας καὶ τῆς Μαρίας, ἀδελφῶν τοῦ Λαζάρου, ὅπου ἡ μὲν Μάρθα «περιεσπᾶτο περὶ πολλὴν διακονίαν», ἡ δὲ Μαρία παρεκάθησε «παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἤκουε τὸν λόγον αὐτοῦ» (Λουκ. ι΄ 38-42). Τὸ γεγονὸς ὅμως ποὺ δόξασε τὴ Βηθανία εἶναι ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου (Ιω. ια΄1-44), ὅπου ὁ Κύριος μὲ αὐτὸ τὸ θαῦμα προεικόνισε τὴ δική του ἀνάσταση. Γι΄ αὐτὸ καὶ ἡ ὑμνολογία τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας κατὰ τὸ Σάββατο τοῦ Λαζάρου τονίζει πρωτίστως τὸ μυστήριο τῆς κοινῆς ἀναστάσεως καὶ δευτερευόντως τὴ μνήμη τοῦ Ἁγίου.

Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ δύο ἀνωτέρω σημαντικά γεγονότα ποὺ διαδραματίσθηκαν στὴ Βηθανία, ὑπάρχουν καὶ ἄλλες εὐαγγελικές ἀναφορές ἐπισκέψεως καὶ φιλοξενίας τοῦ Κυρίου στὴν οἰκία Σίμωνος τοῦ Λεπροῦ (Ἰω. ιβ΄ 1-8, Μάρκ. ιδ΄3-9, Ματθ. Κστ΄6-13, Ἰω. ιβ΄9-11, Ματθ. Κα΄17).

Ὅπως ἦταν φυσικό, τὸ θαῦμα τῆς ἐγέρσεως τοῦ Λαζάρου ἐξέγειρε τοὺς Ἰουδαίους καὶ «ἐβουλεύσαντο οἱ ἀρχιερεῖς, ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἀποκτείνωσιν» (Ἰω. ιβ΄ 9-11), καθὅτι ἦταν τὸ ζωντανὸ τεκμήριο τοῦ θαύματος. Ἔτσι ὁ Ἅγιος διωκόμενος ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους καταφεύγει στὴ νῆσο Κύπρο, ὅπου τὸν συναντοῦν οἱ ἀπόστολοι Παῦλος καὶ Βαρνᾶβας καὶ τὸν χειροτονοῦν πρῶτον ἐπίσκοπο Κιτίου.

Τὸ ἀρχαῖο Κίτιο, ἡ πόλη τοῦ φιλοσόφου Ζήνωνος εἶχε τὴ μεγάλη τιμὴ να εὐαγγελισθεῖ τὸ λόγο τῆς Ἀληθείας ὄχι ἀπὸ ἕναν ἀπλὸ ἐργάτη τοῦ Εὐαγγελίου ἀλλὰ ἀπὸ ἕνα προσωπικὸ φίλο τοῦ Κυρίου. Σύμφωνα μὲ τὸν Ἅγιο Ἐπιφάνιο ἐπίσκοπο Κωνσταντίας τῆς Κύπρου (367-403), ὁ δίκαιος Λάζαρος ἔζησε ἄλλα τριάντα χρόνια μετὰ τὴν ἔγερσή του. «Ἐν παραδόσεσιν εὕρομεν ὅτι τριάκοντα ἐτῶν ἦταν τότε ὁ Λάζαρος ὅτε ἐγήγερται, μετὰ δὲ τὸ ἀναστῆναι αὐτόν, ἄλλα τριάκοντα ἔζησε, καὶ οὕτω πρὸς Κύριον ἐξεδήμησε κοιμηθείς».

Εξωτερική άποψη του τάφου του αγ. Λαζάρου

Οἱ παραδόσεις τὸν θέλουν σκυθρωπὸ καὶ ἀγέλαστο κατὰ τὴν παροῦσα ζωή, καὶ αὐτὸ ὀφειλόταν στὰ ὅσα εἶχε δεῖ κατὰ τὴν τετραήμερη παραμονή του στὸν Ἄδη. Οἱ ἴδιες παραδόσεις ἀναφέρουν ὅτι δὲ γέλασε ποτὲ στὴ ζωή του παρὰ μία φορά, ὅταν εἶδε κάποιον νὰ κλέβει ἕνα πήλινο ἀγγεῖο καὶ σχολίασε ἀποφθεγματικά: «τὸ ἕνα χῶμα κλέβει τὸ ἄλλο».

Ἄλλη παράδοση συνδέει τὸν Ἅγιο μὲ τὴν Ἀλυκὴ τῆς Λάρνακος (σημερινὴ ὀνομασία τοῦ Κιτίου). Στὴ θέση τῆς Ἀλυκῆς ὑπῆρχε τὸν καιρὸ τοῦ Ἁγίου ἕνα μεγάλο ἀμπέλι. Διερχόμενος μιὰ μέρα ἀπὸ ἐκεῖ ὁ Ἅγιος, δίψασε καὶ ζήτησε λίγο σταφύλι ἀπὸ τὴ γυναῖκα-ἰδιοκτήτη τοῦ ἀμπελιοῦ. Ἐκείνη ἀρνήθηκε καὶ γιὰ νὰ τὴν τιμωρήσει, μετέτρεψε θαυματουργικὰ τὸ τεράστιο ἀμπέλι σὲ ἀλυκή. Ἡ παράδοση αὐτὴ ἐπιβεβαιώνεται ἀπὸ τοὺς ἐργᾶτες ποὺ συλλέγουν τὸ αλάτι. Ἰσχυρίζονται ὅτι σκάβοντας βρίσκουν ρίζες καὶ κορμοὺς ἀμπελιοῦ. Λέγεται μάλιστα, πὼς στὸ μέσο τῆς ἀλυκῆς βρίσκεται πηγάδι μὲ γλυκὸ νερό, γνωστὸ ὡς «πηγάδι τῆς «ρκάς» δηλ. τῆς γριάς. Ὁ Συναξαριστὴς τῆς Κωνσταντινουπόλεως, σχετικὰ μὲ αὐτὴ τὴν παράδοση, ἀναφέρει ὅτι τὴ λίμνη διεκδικοῦσαν δύο ἀδέλφια, οἱ ὁποῖοι ἦρθαν σὲ ἔντονη ρήξη γιά τὴν κατοχή της. Ο Ἅγιος «διὰ προσευχῆς ἐξήρανε καὶ εἰς ἄλατος φύσιν αὐτὴν ἐπήξατο».

Στὰ «Πάτρια» τοῦ Ἁγίου Ὄρους γίνεται ἄμεση σύνδεση τῆς Κύπρου καὶ τοῦ Ἁγίου Λαζάρου μὲ τὴ Θεοτόκο καὶ τὸν Ἄθωνα. Ἡ μητέρα τοῦ Κυρίου, συνοδευομένη ἀπὸ τὸν Εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη, ἦλθε στὸ Κίτιο, συνάντησε τὸν Ἅγιο Λάζαρο, στὸν ὁποῖο μάλιστα δώρησε ὡμοφόριο καὶ ἐπιμάνικα, ἐνῶ στὴ συνέχεια ἐπισκέφθηκε τὸν Ἄθω.

Σύμφωνα πάντα μὲ τὸν Συναξαριστὴ τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ὁ Ἅγιος ἐτάφη σὲ μαρμάρινη λάρνακα ἡ ὁποία ἔφερε τὴν ἐπιγραφή: «Λάζαρος ὁ τετραήμερος καὶ φίλος τοῦ Χριστοῦ». Ἡ λάρνακα τοποθετήθηκε ἀργότερα σὲ ἕναν μικρὸ ναό.

Ιερό λείψανο του αγ.Λαζάρου στο Κίτιο

Πέραν ἀπὸ τὴν πληροφορία τοῦ Ἁγίου Επιφανίου, σχετικὰ μὲ τὰ τριάντα χρόνια τῆς δεύτερης ζωῆς τοῦ Ἁγίου, ἡ παλαιότερη, κατὰ τοὺς ἐρευνητές, μαρτυρία γιὰ τὴν παράδοση τῆς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Λαζάρου στὴν Κύπρο ἀποδίδεται στὸν Ἅγιο Ἰωάννη Εὐβοίας, πρεσβύτερο καὶ μοναχὸ τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας (περὶ τὸ 744). Ὁ Ἅγιος σὲ ὁμιλία του «Εἰς τὸν τετραήμερον Λάζαρον» ἀναφέρει: «Ἐμοὶ γὰρ εἴρηκεν γέρων τις περὶ τοῦ μακαρίου Λαζάρου πληροφορηθεὶς ἀπὸ γραφῆς τῶν αὐτοῦ ὑπομνημάτων, ὅτι ἐν Κύπρῳ τῇ νήσῳ ἐπίσκοπος γενάμενος καὶ τόν τοῦ μαρτυρίου στέφανον ὑπὲρ Χριστοῦ ἀνεδήσατο τὸν δρόμον τελέσας καὶ τὴν πίστην τηρήσας καὶ σὺν τῷ Χριστῷ αἰωνίως ἀγάλλεται».

Ὅπως γίνεται φανερό, γύρω στὰ 744 στὸν χώρο τῆς Ἀντιοχείας εἶναι γνωστὴ καὶ διαδεδομένη ἡ παράδοση για τὸν Ἅγιο Λάζαρο. Ἡ πληροφορία γιὰ μαρτυρικὸ θάνατο τοῦ Ἁγίου εἶναι μοναδικὴ καὶ δεν συναντᾶται σὲ ἄλλους Ἐκκλησιαστικοὺς συγγραφεῖς.

Ἡ τριακονταετὴς παραμονὴ τοῦ Ἁγίου Λαζάρου στὸν ἐπισκοπικὸ θρόνο τοῦ Κιτίου εἶναι γνωστὴ καὶ στὸν Ἅγιο Θεόδωρο τὸ Στουδίτη (759-826), ὁ ὁποῖος ἀναφέρει εἰς τὰς Κατηχήσεις του: «Λαζάρου τοῦ μακαριωτάτου ἐορτάζωμεν τὰ μνημόσυνα, μᾶλλον δὲ τὰ ἐγέρσια, Λαζάρου ἐκείνου τὰ τριάκοντα ἔτη ζήσαντος, ὡς ὁ λόγος, καὶ ἐπισκοπήσαντος μετὰ τὴν ἀνάζησιν».

Ἡ ἀνακομιδὴ καὶ μετάθεση τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου Λαζάρου ἀπὸ τὸ Κίτιο στὴν Κωνσταντινούπολη, ἡ ὁποία τιμᾶται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τὴ 17ην Ὀκτωβρίου, ἔγινε κατὰ τὸ ἔτος 899 μετὰ ἀπὸ ἐντολὴ τοῦ αὐτοκράτορος Λέοντος Στ΄ τοῦ Σοφοῦ.

Τα σκαλοπάτια που οδηγούν στον τάφο του αγ. Λαζάρου

Ἡ μετάθεση τοῦ λειψάνου περιγράφεται λεπτομερῶς σὲ δύο πανηγυρικοὺς λόγους ποὺ ἐκφώνησε μπροστὰ στὸ ἱερὸ λείψανο παρουσία τοῦ αὐτοκράτορος ὁ μαθητὴς τοῦ Μεγάλου Φωτίου, μητροπολίτης Καισαρείας Ἀρέθας (850-μετά τὸ 932). Στὸν πρῶτο λόγο, ὁ λόγιος κληρικὸς ἐκθειάζει τὸ γεγονὸς τῆς ἀφίξεως τοῦ λειψάνου στὴν Κωνσταντινούπολη, ἐνῶ στὸ δεύτερο περιγράφει διεξοδικὰ τὴν πομπὴ ποὺ σχηματίσθηκε, μὲ τὴ συμμετοχὴ τοῦ αὐτοκράτορα, για τὴ μεταφορὰ τοῦ λειψάνου ἀπὸ τὴ Χρυσούπολη στὴν Ἁγία Σοφία.

Ὁ Λέων Στ΄, ὡς ἀντάλλαγμα τῆς μεταφορᾶς τοῦ λειψάνου στὴν Κωνσταντινούπολη, ἀπέστειλε χρήματα καὶ τεχνῖτες στὴν Κύπρο, ὅπου ἔκτισαν τὸ μεγαλοπρεπὴ ναὸ τοῦ Ἁγίου, ὁ ὁποῖος διατηρεῖται ὡς σήμερα στὴ Λάρνακα. Ἐκτὸς τούτου οἰκοδόμησε Μονὴ στὴν Κωνσταντινούπολη ἐπ’ ὀνόματι τοῦ δικαίου Λαζάρου, ὅπου ἐναπόθεσε τὸ ἱερὸ λείψανο. Στὴν ἴδια Μονὴ μεταφέρθηκε ἀργότερα ἀπὸ τὴν Ἔφεσο καὶ τὸ λείψανο τῆς Ἁγίας Μαρίας τῆς Μαγδαληνῆς. Κατὰ τὴ βυζαντινὴ ἐποχὴ διατηρήθηκε τὸ ἔθος νὰ ἐκκλησιάζεται στὴ μονὴ κατὰ τὸ Σάββατο τοῦ Λαζάρου, ὁ ἴδιος ὁ αὐτοκράτορας.

Τὸ ἱερὸ λείψανο τοῦ Ἁγίου πρέπει νὰ μεταφέρθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη μαζὶ μὲ τὴν παλαιὰ λάρνακα. Τοῦτο συμπεραίνεται ἀπὸ τὸ ὅτι ἡ μαρμάρινη λάρνακα, ποὺ ἐναπόκειται σήμερα κάτω ἀπὸ τὴν ἀγία Τράπεζα τοῦ ὁμωνύμου ναοῦ στὴ Λάρνακα, φέρει ἐπιγραφή, σὲ μεγαλογράμματη γραφή, «ΦΙΛΙΟΥ» (ὀνομαστική: Φίλιος), ἐνῶ ἡ παλαιὰ «Λάζαρος ὁ τετραήμερος καὶ φίλος τοῦ Χριστοῦ». Στὴ σημερινὴ λάρνακα ἀνευρέθηκε στὶς 23 Νοεμβρίου 1972 τμῆμα τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ δικαίου Λαζάρου μέσα σὲ ξύλινη θήκη.

Το γεγονός αὐτὸ ὑποδεικνύει ὅτι οἱ Κιτιεὶς δὲν πρέπει να εἶχαν παραδώσει ὁλόκληρο τὸ λείψανο στὸν αὐτοκράτορα ἀλλὰ τὸ μεγαλύτερο μέρος του. Εξάλλου καὶ ὁ Ἀρέθας στοὺς λόγους του δὲν ἀναφέρεται σὲ ἄφθαρτο σκήνωμα ἀλλὰ σὲ «ὀστᾶ» καὶ «κόνιν». Ἐκτὸς αὐτοῦ ρωσικὴ πηγὴ στὴ βιβλιοθήκη τῆς Ὀξφόρδης ἀναφέρει ὅτι ἕνας Ρῶσος μοναχός ἀπὸ τὸ Μοναστήρι τοῦ Πσκώβ, ποὺ ἐπισκέφθηκε κατὰ τὸ 16ο αιώνα τὴν πόλη τῆς Λάρνακας, προσκύνησε τὰ ὀστᾶ τοῦ Ἁγίου Λαζάρου καὶ πῆρε μαζί του μικρὸ τεμάχιο ἀπὸ αὐτά. Τὸ τεμάχιο διαφυλάσσεται ὡς σήμερα στὸ παρεκκλήσιο τοῦ Ἁγίου Λαζάρου, στὴ μονὴ Πσκώβ. Ἡ δυνατότητα τὴν ὁποία εἶχε ὁ Ρῶσος μοναχὸς νὰ προσκυνήσει τὸν Ἅγιο ὁδηγεῖ στὸ συμπέρασμα ὅτι ἡ λάρνακα μὲ τὰ ἐναπομείναντα λείψανα ἦταν θεατὴ στοὺς προσκυνητὲς τουλάχιστον ὡς τὸ 16ο αἰῶνα. Ἀργότερα σὲ χρόνο ποὺ δὲν προσδιορίζεται, οἱ Κιτιεὶς τὴν ἔκρυψαν κάτω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα ὅπου παρέμεινε μέχρι τὴν ἀνεύρεσή της κατὰ τὸ ἔτος 1972.

Ἀρχιμανδρίτης Λάζαρος Βατοπεδινός

Η κοινή προσευχή…

Η προσευχή της Εκκλησίας έχει τόσο μεγάλη δύναμη, ώστε και αν ακόμη είμαστε πιο άφωνοι και από τις πέτρες, θα μπορούσε να κάνει τη γλώσσα μας πιο ελαφρά από το φτερό. Διότι, όπως ο ζέφυρος όταν φυσάει στα πανιά του πλοίου το κάνει να τρέχει πιο γρήγορα από το βέλος, έτσι και η προσευχή της Εκκλησίας όταν πέσει στη γλώσσα αυτού που την λέει, κινεί τον λόγο δυνατότερο από τον ζέφυρο.

Πόση τιμή δε έχει το πράγμα, να είναι κάποιος άνθρωπος και να συνομιλεί με το Θεό, όλοι το γνωρίζουν, αλλά να δείξουν με λόγια το μέγεθός της δεν μπορούν οι πολλοί, διότι αυτή η τιμή ξεπερνά και των Αγγέλων τη μεγαλοπρέπεια. Αυτό το γνωρίζουν οι ίδιοι οι Άγγελοι, αφού φαίνονται πως έφερναν τις δεήσεις των Προφητών στο Θεό, τους ύμνους και τις λατρείες στο Δεσπότη με φόβο πολύ, έχοντας και τα πόδια σκεπασμένα από την μεγάλη ευλάβεια. Αλλά αν εκείνοι που πετούν και δεν ησυχάζουν καθόλου δείχνουν το φόβο που έχουν, τούτο μου φαίνεται ότι το κάνουν για να εκπαιδεύουν εμάς στον καιρό της προσευχής να λησμονούμε την ανθρώπινη φύση· και με την προθυμία και τον φόβο που έχουμε, να μη βλέπουμε, ούτε να φανταζόμαστε κανένα πράγμα τούτου του κόσμου, αλλά να μας φαίνεται πως είμαστε μεταξύ των Αγγέλων και προσφέρουμε τη λατρεία που προσφέρουν κι εκείνοι. Διότι όλα τα άλλα, τα δικά μας, είναι πολύ χωρισμένα από τα δικά τους· και η φύση και ο τρόπος ζωής και η σοφία και η φροντίδα και ό,τι άλλο· η προσευχή όμως είναι κοινό έργο των Αγγέλων και των ανθρώπων. Αυτή η προσευχή σε ξεχωρίζει από τα άλογα ζώα, αυτή η προσευχή σε κάνει σύντροφο των Αγγέλων· αυτή μπορεί γρήγορα να σε ανεβάσει στη δική τους πολιτεία, στη ζωή, στη δίαιτα, και την τιμή και την συγγένεια, και τη σύνεση και τη σοφία, και να σε κάνει να φροντίζεις όλη σου τη ζωή να βρίσκεσαι σε προσευχές και στη λατρεία του Θεού.

«O Πέτρος» λέει «ήταν στη φυλακή· η εκκλησία προσευχόταν αδιάκοπα στο Θεό γι’ αυτόν» (Πράξ. 12, 5). Ακούτε πώς τους αισθάνονταν τους δασκάλους τους;Δεν επαναστάτησαν, δεν θορυβήθηκαν, αλλά κατέφυγαν στην προσευχή, την πραγματικά άμαχη σύμμαχο… Άρα τίποτε δεν είναι καλύτερο από την μέτρια θλίψη. Ανυμνούσαν το Θεό με τις γυναίκες και τα παιδιά τους, αγόρια, κορίτσια, και είχαν γίνει με την θλίψη πιο καθαροί από τον ουρανό. Ενώ τώρα, αν δούμε μικρό κίνδυνο, πέφτουμε σε αδράνεια. Τίποτε δεν ήταν λαμπρότερο από εκείνη την Εκκλησία. Ας τους μιμηθούμε αυτούς, ας τους ζηλέψουμε. Η νύκτα δεν έγινε για να κοιμόμαστε συνεχώς και να βρισκόμαστε σε αργία. Κι αυτό το μαρτυρούν οι χειροτέχνες, οι αμαξηλάτες, οι έμποροι, η Εκκλησία του Θεού, που ξυπνά μέσα στη νύκτα. Σήκω και συ και κοίταξε το χορό των άστρων, την βαθιά σιγή, την πολλή ησυχία. Τότε η ψυχή είναι καθαρότερη· είναι πιο ελαφρά και πιο λεπτή, πετά πιο ελεύθερη· αυτό το σκοτάδι, η σιγή η πολλή, είναι ικανά να προκαλέσουν κατάνυξη. Κι αν δεις τον ουρανό και τα στίγματα των άστρων σαν να είναι άπειρα μάτια, θα αισθανθείς κάθε γλυκύτητα, φέρνοντας αμέσως στον νου σου τον Δημιουργό. Αν σκεφτείς ότι αυτοί που στη διάρκεια της ημέρας κραυγάζουν, γελούν, σκιρτούν, πηδούν, πλεονεκτούν, απειλούν ότι θα προκαλέσουν χιλιάδες κακά, αυτοί τώρα δεν διαφέρουν σε τίποτε από τους νεκρούς, θα κατηγορήσεις όλη την ανθρώπινη αυθάδεια.

Ήρθε ο ύπνος να ελέγξει τη φύση· είναι εικόνα του θανάτου, εικόνα της συντέλειας. Αν σκύψεις στο στενό, δεν θα ακούσεις φωνή· αν δεις στο σπίτι, θα τους δεις όλους ξαπλωμένους κάτω, σαν σε τάφο. Όλα αυτά είναι αρκετά για να διεγείρουν τη ψυχή και να της προκαλέσουν την έννοια της συντέλειας. Γονάτισε, στέναξε, παρακάλεσε τον Κύριό σου να δείξει ευσπλαχνία· κάμπτεται ευκολότερα στις νυκτερινές προσευχές, όταν συ κάνεις την ώρα της αναπαύσεως ώρα θρήνων. Θυμήσου τον Βασιλέα Δαυίδ τί έλεγε: «κουράστηκα από το στεναγμό μου, κάθε νύχτα λούζω το κρεβάτι μου, και βρέχω το στρώμα μου με τα δάκρυα μου» (Ψαλμ. 6, 6). Όσο και να ζεις μέσα στις ανέσεις, πάντως όχι περισσότερο από εκείνον, όσο και να είσαι πλούσιος, δεν είσαι πλουσιότερος από τον Δαυίδ. Και πάλι ο ίδιος λέγει: «τα μεσάνυκτα σηκωνόμουν…» (Ψαλμ. 118, 62). Τότε ούτε η κενοδοξία μας ενοχλεί διότι πώς να μας ενοχλήσει, όταν όλοι κοιμούνται και δεν βλέπουν; Τότε δεν μας επιτίθεται η ραθυμία και το χασμουρητό· πώς να μας επιτεθεί, όταν η ψυχή έχει τόσες αφορμές να διεγείρεται;

Μετά δε από τέτοιες αγρυπνίες και ο ύπνος είναι γλυκός και αποκαλύψεις θαυμαστές συμβαίνουν. Όπου είναι ο Χριστός στη μέση, εκεί υπάρχει και πλήθος πολύ· όπου είναι ο Χριστός, απαραιτήτως βρίσκονται και Άγγελοι και Αρχάγγελοι κι άλλες νοερές Δυνάμεις. Άρα δεν είσθε μόνοι, αφού έχετε τον Κύριο των όλων.

Αλλά κουράσθηκα, λέει, την ημέρα πολύ και δεν μπορώ. Αυτά είναι δικαιολογίες και προφάσεις, επειδή όσο και να κουρασθείς δεν θα κοπιάσεις όσο ο σιδηρουργός, που κτυπά τόσο βαρύ σφυρί από πολύ ψηλά πάνω στα πυρωμένα σίδερα και δέχεται όλη την κάπνα στο σώμα του, κι όμως το μεγαλύτερο μέρος της νύκτας το καταναλώνει έτσι. Κάνε λοιπόν και συ πνευματικό σιδηρουργείο που θα κατασκευάσει όχι χύτρες και καζάνια, αλλά τη ψυχή σου, που είναι πολύ πιο πολύτιμη από τον σιδηρουργό και τον χρυσοχόο. Αυτήν που πάλιωσε από τις αμαρτίες, βάλε την μέσα στο χωνευτήρι της εξομολογήσεως· κτύπησε το βαρύ σφυρί από πολύ ψηλά, δηλαδή τους λόγους της κατακρίσεως του εαυτού σου· άναψε τη φωτιά του Πνεύματος. Έχεις πολύ μεγαλύτερη τέχνη. Δεν συναρμολογείς σκεύη χρυσά, αλλά την πολυτιμότερη απ’ όλα τα χρυσάφια ψυχή.

Άναψε τη ψυχή με τη προσευχή. Πίστεψέ με, δεν έχει τόσο την ικανότητα να καθαρίζει τη σκουριά η φωτιά, όσο η νυχτερινή προσευχή τη σκουριά των αμαρτιών μας. Ας ντραπούμε, αν όχι κανέναν άλλον, τους νυκτερινούς φύλακες. Εκείνοι περιέρχονται τους δρόμους για τον ανθρώπινο νόμο, φωνάζοντας δυνατά μέσα στην παγωνιά και περπατώντας μέσα από τα στενά, και πολλές φορές βρέχονται και παγώνουν για σένα και την σωτηρία σου και για τη φύλαξη των χρημάτων σου. Εκείνος για τα χρήματα σου παίρνει τόσα προνοητικά μέτρα, ενώ εσύ ούτε για τη δική σου ψυχή; Και μάλιστα εγώ δεν σε αναγκάζω να περιφέρεσαι έξω στο ύπαιθρο όπως εκείνος, ούτε να πιέζεσαι φωνάζοντας δυνατά, αλλά μένοντας μέσα σ’ έναν απόμερο χώρο, στο ίδιο το δωμάτιο σου, γονάτισε, παρακάλεσε τον Δεσπότη. Γιατί αυτός ο ίδιος ο Δεσπότης διανυκτέρευσε πάνω στο όρος των Ελαιών; Όχι για να γίνει πρότυπο για μας; Τότε αναπνέουν τα φυτά, τη νύχτα εννοώ· τότε και η ψυχή, ακόμη περισσότερο απ’ αυτά, δέχεται τη δροσιά. Αυτά τα οποία ο ήλιος της ημέρας τα ξήρανε, αυτά τη νύχτα δροσίζονται.

Αποτελεσματικότερα από κάθε δροσιά είναι τα δάκρυα που χύνονται εναντίον των επιθυμιών και κάθε φλογώσεως και καύσωνα και δεν αφήνουν να πάθουμε κανένα κακό.

Αν δεν απολαύσει (η ψυχή) αυτή τη δροσιά, την ημέρα θα ξεραθεί εντελώς.Αλλά όχι, να μη συμβεί κανένας από μας να τροφοδοτήσει εκείνη τη φωτιά, αλλά αφού δροσιστούμε και απολαύσουμε τη φιλανθρωπία του Θεού, έτσι όλοι να ελευθερωθούμε από το φορτίο των αμαρτιών μας με τη χάρη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Αμήν.

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Πηγή: https://www.facebook.com/Filoi.tis.Gnisias.Esfigmenou

Συζητώντας με το παιδί μας για τη νηστεία

Όταν θέλουμε ως γονείς να μιλήσουμε στο παιδί μας για βασικές αρχές της παράδοσής μας, τις οποίες καλό είναι να εφαρμόσει στη ζωή του, πάντοτε προβληματιζόμαστε. Μας φοβίζουν οι αντιδράσεις του, ιδίως όταν είναι στην εφηβεία, όπως επίσης και το γεγονός της πιθανής διπλοπρόσωπης συμπεριφοράς του, μπροστά μας να εφαρμόζει αυτό που λέμε, σε άλλα περιβάλλοντα να λειτουργεί διαφορετικά.

Η νηστεία αποτελεί βασικό στοιχείο του τρόπου ζωής που προτείνει η Εκκλησία στον άνθρωπο. Η εκούσια αποχή από ορισμένα φαγητά την Τετάρτη και την Παρασκευή, τις Σαρακοστές και σε κάποιες εορτές, αποτελεί μορφή άσκησης, η οποία, χωρίς φαινομενικά να αλλάζει ιδιαίτερα τη ζωή του ανθρώπου, τον βοηθά να αθλείται πνευματικά, να κόβει το θέλημά του και να στερεί το «εγώ» του από ό,τι αυτό απολαμβάνει.

Για ένα σύγχρονο παιδί η νηστεία αποτελεί μια ακατανόητη κίνηση. Κι εμείς ως γονείς, αλλά και ολόκληρη η κοινωνία με τα πρότυπα που προβάλλει, έχουμε καθιερώσει στην πράξη την ελευθερία της απόλαυσης ως βασική στάση ζωής. Ποιο το νόημα του να στερείται το παιδί και ο νέος τροφών, που πολλοί θεωρούν και απαραίτητες για την ανάπτυξή του; Μάλιστα, κάποιοι θα σπεύσουν να πούνε ότι «τα εξερχόμενα βλάπτουν και όχι τα εισερχόμενα».

Έχει αξία να μιλήσουμε για τη νηστεία στη ζωή μας νηστεύοντας εμείς οι ίδιοι. Στην απορία του παιδιού μας, θα εξηγήσουμε την εντολή του Χριστού, η εφαρμογή της οποίας δεν είναι στέρηση της ελευθερίας, αλλά κίνηση αγάπης του παιδιού προς τον Πατέρα.

Εξηγούμε στα παιδιά μας την αξία και των νηστίσιμων φαγητών, τα οποία εν αφθονία τα βρίσκουμε σήμερα, ακόμα και στα ταχυφαγεία. Είναι άλλωστε τέτοια η ποικιλία τροφών που ο κόσμος μας διαθέτει, ώστε υπάρχει η δυνατότητα πολλών επιλογών.

Στα μεγαλύτερα παιδιά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα του αθλητή, ο οποίος για να πετύχει στην σταδιοδρομία του στερείται ορισμένων τροφών και απολαύσεων. Διδάσκουμε έτσι στο παιδί μας, ότι αν δεν χάσει κανείς, δεν κερδίζει και ότι αν δεν θυσιάσει, δεν μπορεί να οδηγήσει τον εαυτό του στο να ανέχεται την μη ικανοποίηση των επιθυμιών του από τον συνάνθρωπό του. Έτσι, μιλούμε και για το πνευματικό νόημα της νηστείας, που αποτελεί μέσο για τον περιορισμό των παθών και των αδυναμιών μας. Αν δεν περιορίσουμε το σώμα μας, δεν είναι εύκολο να παλέψουμε με τις αδυναμίες της ψυχής.

Στον έφηβο, πάντως, προτείνουμε και δεν επιβάλλουμε. Στο σπίτι μας βέβαια ακολουθούμε το πρόγραμμα της νηστείας. Αυτό είναι ο κανόνας. Δεν ζητούμε όμως από τον έφηβο να τηρήσει τη νηστεία και έξω από αυτό. Το αφήνουμε στην διακριτική του ευχέρεια, γιατί η εφηβεία δεν θέλει απαγορεύσεις, αλλά ενθάρρυνση για προσωπικές αποφάσεις.

Πάνω απ’ όλα, προσευχόμαστε στο Θεό ώστε τα παιδιά μας να κατανοήσουν τις αρχές που θέλουμε να τους διδάξουμε. Η τελική επιλογή τρόπου ζωής δεν είναι κατόρθωμα δικό μας, αλλά δώρο του Θεού στη ζωή των παιδιών μας. Εμείς προτείνουμε και δείχνουμε δρόμους. Ο Θεός θα είναι τελικά που θα βοηθήσει αυτοί να καρποφορήσουν και όσο τα παιδιά είναι κοντά μας, αλλά και στο μέλλον.

Αυτό άλλωστε είναι και το τελικό νόημα της άσκησης και του πνευματικού αγώνα. Να καλλιεργηθεί σε όλους μας η εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού και η αγάπη προς Αυτόν. Αλλιώς, απλώς λειτουργούμε με κριτήρια ηθικιστικά, που δεν έχουν καμία σχέση μ’ αυτό που θέλουμε να περάσουμε στα παιδιά μας: την ορθόδοξη παράδοση και τις αρχές της.

Ο Θεός δεν αλλάζει τον κόσμο μας με το ζόρι

Αλλάζουν οι μηχανισμοί λειτουργίας της καρδιάς. Και μετά δεν σ’ ενοχλεί κανένας απ’ τους διπλανούς σου, ό,τι και αν κάνουν. Τους αγαπάς, προσεύχεσαι, πονάς, συμπάσχεις, ελπίζεις, θέλεις την αλλαγή τους, αλλά δεν έχεις κάποια απαίτηση ούτε προσκόλληση. Δεν θες να γίνει τίποτε με το ζόρι. Κι ούτε λες ότι, αν δεν αλλάξει το παιδί μου, εγώ θα τρελαθώ. Γιατί να τρελαθείς; Δηλαδή, άμα αλλάξει, δεν θα τρελαθείς; Άμα αλλάξει το παιδί σου, νομίζεις ότι θα είσαι ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου; Αυτό είναι ψέμα. Πόσοι άνθρωποι έχουν τα παιδιά τους όπως τα θέλουν και, παρ’ όλα αυτά, τους απασχολούν πάλι ένα σωρό άλλα προβλήματα και τρελαίνονται.

Διότι το πρόβλημα καθένας το ‘χει κυρίως με τον εαυτό του. Έχω δει μητέρα που ο γιος της ταλαιπωρείται με τα ναρκωτικά. Η μάνα αυτή αγαπάει το παιδί της πάρα πολύ, το πονάει και θέλει μόνο το καλό του. Μάνα είναι. Και προσεύχεται με δάκρυα κι αγάπη. Αλλά αυτό δεν έχει καταστρέψει την ίδια ψυχικά. Διότι καταλαβαίνει ότι το παιδί της είναι ένας άλλος άνθρωπος. Δεν είναι ο εαυτός της. Κι αυτός ο άλλος άνθρωπος, το παιδί, ανήκει στον Θεό.

Εγώ με τον Θεό έχω μια άλλη σχέση. Εγώ και ο Θεός. Το παιδί μου έχει μια άλλη σχέση με τον Θεό και μια άλλη σχέση μαζί μου. Αν εγώ είμαι εντάξει στη σχέση μου με τον Θεό και αναπαυμένος και αναπαυμένη και νιώθω ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μου, τότε πιστεύω ακράδαντα πως, όταν φύγω απ’ τον κόσμο αυτό, δεν θα μου πει ο Θεός: «Γιατί το παιδί σου παίρνει ναρκωτικά;» Αφού εγώ έκανα ό,τι μπορούσα για το παιδί, γιατί να μελαγχολώ; Δεν φταίω για την προσωπική πορεία του.

Συμβαίνει μια απάτη μερικές φορές στη ζωή σου: αφήνεις και γίνονται οι άλλοι υποκατάστατα στα προβλήματά σου. Στην πραγματικότητα, σου φταίει ο εαυτός σου. Και αντί να το δεις καθαρά και να το παραδεχθείς, ξεσπάς στον άντρα σου ή στο παιδί σου.

Η προσευχή ακριβώς είναι που σε βοηθά να φύγεις απ’ αυτή την απάτη και το μπέρδεμα. Σε βοηθά να αποφύγεις τη μετατόπιση ευθυνών και να συνειδητοποιήσεις ποια είναι τα καίρια, κεντρικά και βασικά δικά σου προβλήματα. Και όταν λύνεις τα βασικά προβλήματά σου, ηρεμείς.

Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ένα σπίτι σωστό τρελοκομείο. Καθένας κάνει ό,τι θέλει. Όσα τα άτομα τόσες οι επιλογές. Σε πιάνει τρέλα. Αλλά κάποιοι μέσα σ’ αυτό το τρελοκομείο ζουν την απόλυτη διαύγεια, ηρεμία και γαλήνη. Γιατί; Γιατί διαλέγουν αυτό: «Εγώ θέλω να είμαι με τον Θεό. Εγώ θέλω να είμαι μέσα στο κλίμα της προσευχής και της παράδοσης στην αγάπη τού Θεού. Το παιδί μου έχει διαλέξει έναν άλλο δρόμο. Τι να κάνω; Πάντως, δεν είναι βοήθεια να τρελαθώ κι εγώ μαζί του. Δεν θα βοηθήσω κανέναν στο σπίτι αν σπάω τα τηλέφωνα συνέχεια, ελέγχοντας τον άλλον, αν φωνάζω, αν νευριάζω κι ωρύομαι. Δεν αλλάζει κανείς μ’ αυτό τον τρόπο».

Αυτό μας το αποδεικνύει ο ίδιος ο Θεός, με το δικό Του ήθος. Ο Θεός δεν αλλάζει τον κόσμο μας με το ζόρι. Για βάλε σήμερα το δελτίο ειδήσεων, να διαπιστώσεις μόνος σου αυτό που λέω. Άλλαξε ο Θεός τον κόσμο σήμερα με το ζόρι; Μήπως σταμάτησε ο Θεός σήμερα τους πολέμους, τις σφαγές, τα προβλήματα, την οικολογική καταστροφή, τη φτώχεια, τους θανάτους των παιδιών; Όχι. Μήπως δεν θέλει ο Θεός να τα σταματήσει; Θέλει.

Τι συμβαίνει τότε; Γνωρίζει καλά ότι δεν είναι τρόπος αλλαγής το ζόρισμα. Δεν αλλάζει τίποτα με καταπίεση. Μόνο με την αγάπη αλλάζει κανείς.

π. Ανδρέας Κονάνος

Από το βιβλίο «Στο βάθος κήπος»

Η Θεανθρώπινη εξέλιξη…

Ζητάς να σου απαντήσω στο ερώτημα, αν μπορεί η επιστημονική αντίληψη περί της εξελίξεως του κόσμου και του ανθρώπου να συνυπάρξει με την παραδοσιακή ορθόδοξη αίσθηση και γνώση.

Ακόμη, ρωτάς, το ποια είναι στην περίπτωση αυτή η στάση των Πατέρων και για το αν υπάρχει γενικώς η ανάγκη για μια τέτοια συνύπαρξη. Με πολλή συντομία λοιπόν γράφω τα εξής:

Η ανθρωπολογία της Καινής Διαθήκης στήκει και πίπτει επάνω στην ανθρωπολογία της Παλαιάς. Όλο το Ευαγγέλιο της Παλαιάς Διαθήκης: ο άνθρωπος — εικόνα του Θεού! όλο το Ευαγγέλιο της Καινής Διαθήκης: ο Θεάνθρωπος —εικόνα του άνθρωπου. Ό,τι ουράνιο, θείο, αιώνιο, αθάνατο και αμετάβλητο στον άνθρωπο αποτελεί μέσα του την εικόνα του Θεού, το θεοειδές του ανθρώπου.

Αυτό το θεοειδές στον άνθρωπο κακοποιήθηκε με την εθελούσια αμαρτία εκείνου, με την σύμπραξη με τον διάβολο, μέσω της αμαρτίας και του θανάτου ως απόρροιας της παραβάσεως. Γι’ αυτό και ο Θεός έγινε άνθρωπος, για να ανακαινίσει την εφθαρμένη από την αμαρτία εικόνα Του. Γι’ αυτό ενηνθρώπησε και έμεινε στον κόσμο των ανθρώπων ως Θεάνθρωπος, ως Εκκλησία, για να προσφέρει στην εικόνα του Θεού —τον άνθρωπο— όλα τα απαραίτητα μέσα ώστε αυτός ο παραμορφωμένος θεόμορφος άνθρωπος να μπορέσει μέσα στο Θεανθρώπινο σώμα της Εκκλησίας, με την βοήθεια των ιερών μυστηρίων και των αρετών, να ωριμάσει: «εις άνδρα τέλειον, εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού» (Εφ. 4, 13). Αυτή είναι η Θεανθρώπινη ανθρωπολογία. Ο σκοπός του θεοειδούς όντος που λέγεται άνθρωπος είναι ένας: να γίνει σταδιακά τέλειος, όπως ο Θεός Πατήρ, να γίνει Θεός κατά χάριν, να επιτύχει την θέωση, την θεοποίηση, την Χριστοποίηση, την Τριαδοποίηση. Κατά τους Αγίους Πατέρες, «Θεός ενηνθρώπησε, ίνα ο άνθρωπος Θεός γένηται» (Μέγας Αθανάσιος).

Όμως, οι αποκαλούμενες «επιστημονικές» ανθρωπολογίες διόλου δεν αναγνωρίζουν το θεοειδές της ανθρώπινης υπάρξεως. Με αυτό, αρνούνται προκαταβολικά την Θεανθρώπινη εξέλιξη του ανθρωπίνου όντος.

Αν ο άνθρωπος δεν αποτελεί την εικόνα του Θεού, τότε ο Θεάνθρωπος και το Ευαγγέλιό Του αποτελούν κάτι το αφύσικο για έναν τέτοιον άνθρωπο, κάτι το μηχανικό και απραγματοποίητο. Τότε, ο Θεάνθρωπος Χριστός είναι ένα ρομπότ, που κατασκευάζει άλλα ρομπότ. Ο Θεάνθρωπος γίνεται ένας δυνάστης αφού θέλει από τον άνθρωπο, δια της βίας, να πλάσει ένα ον τέλειο, όπως ο Θεός. Στην ουσία μιλάμε για μία δικανική ουτοπία, μια αυταπάτη και ένα απραγματοποίητο «ιδανικό». Στο τέλος-τέλος, πρόκειται για ένα μύθο, για μία αφήγηση.

Αν ο άνθρωπος λοιπόν, δεν είναι μια θειοειδής ύπαρξη, τότε και ο ίδιος ο Θεάνθρωπος είναι περιττός αφού οι επιστημονικές θεωρίες περί εξέλιξης δεν δέχονται ούτε την αμαρτία, αλλά ούτε και τον Σωτήρα της αμαρτίας. Στον επίγειο κόσμο της «εξέλιξης» τα πάντα είναι φυσικά και χώρος για αμαρτία δεν υπάρχει. Γι’ αυτό και είναι κωμικό να γίνεται λόγος περί Σωτήρος και σωτηρίας από την αμαρτία. Σε τελική ανάλυση τα πάντα είναι φυσικά: η αμαρτία, το κακό και ο θάνατος. Γιατί, αν όλα στον άνθρωπο συμβαίνουν και δίδονται ως αποτέλεσμα της εξέλιξης, τότε δεν υπάρχει κάτι το οποίο χρειάζεται να σωθεί σε αυτόν αφού τίποτε αθάνατο και αμετάβλητο δεν έχει μέσα του παρά όλα του είναι γήινα και χοϊκά και σαν τέτοια είναι παροδικά, φθαρτά και νοητά.

Μέσα σε έναν τέτοιο κόσμο της «εξέλιξης» δεν έχει θέση ούτε η Εκκλησία, η οποία είναι το σώμα του Θεανθρώπου Χριστού. Η θεολογία πάλι η οποία θεμελιώνει την ανθρωπολογία της επάνω στην «επιστημονική» θεωρία της εξέλιξης δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια αυτοαναίρεση. Πρόκειται στην ουσία για θεολογία δίχως Θεό και ανθρωπολογία δίχως άνθρωπο. Αν ο άνθρωπος δεν είναι η αθάνατη, αιώνια και Θεανθρώπινη εικόνα του Θεού, τότε όλες οι θεολογίες και όλες οι ανθρωπολογίες δεν είναι παρά μια ανόητη φάρσα, μια τραγική κωμωδία.

Η ορθόδοξη θεολογία και η σχέση, που έχουμε με τους Αγίους Πατέρες, είναι η οδός και ανάβαση μας προς την Θεανθρώπινη, την ορθόδοξη Παναλήθεια. Αυτό είναι κάτι, που θέλει ανάλυση, είναι για όσους ασχολούνται με τα ευαγγελικά ζητήματα επάνω στον πλανήτη. Όλα πάλι τα ευαγγελικά προβλήματα επικεντρώνονται ουσιαστικά στο πρόβλημα του ανθρώπου. Και όλα τα προβλήματα του ανθρώπου επικεντρώνονται σε ένα μόνο πρόβλημα, εκείνο του Θεανθρώπου. Μονάχα ο Θεάνθρωπος αποτελεί την λύση στο καθολικό αίνιγμα, που λέγεται άνθρωπος. Δίχως Θεάνθρωπο και έξω από τον Θεάνθρωπο, ο άνθρωπος πάντα συνειδητά ή όχι μεταλλάσσεται σε υπάνθρωπο, σε ομοίωμα ανθρώπου, σε υπεράνθρωπο, σε διαβολάνθρωπο. Απόδειξη και αποδείξεις για τούτο; Όλη η Ιστορία του ανθρωπίνου γένους.

Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς

Πηγή: http://paparokades.blogspot.gr/